انواع دیابت و علایم آن
دیابت نوع اول
مجموعه ای از عوامل ژنتیکی ، محیطی و ایمونولوژیکی در ایجاد این نوع دیابت دخیل می باشند که نهایتاً با تخریب سلولهای تولید کننده انسولین سبب بروز علائم بیماری می شوند . تخریب این سلولها در اثر عملکرد سیستم ایمنی بدن برعلیه سلولهای انسولین ساز در طی ماهها تا سالها رخ داده و تصور می شود که یک عامل عفونی یا محیطی در شروع این روند تخریب موثر است .
- بیماری به طور عمده در کودکان و نوجوانان دیده می شود لیکن در تمام سنین نیز می تواند ایجاد گردد .
- کاهش وزن بدون علت موجه در این نوع بیماری مشهود است .
- 5 تا 10 درصد کل مبتلایان به دیابت را این نوع دیابت تشکیل می دهد.
- علائم همیشه پر سر و صداست و با پرنوشی ، پرخوری و پرادراری همراه است .
- تزریق انسولین به مبتلایان این نوع دیابت برای ادامه زندگی ضروری است .
آنچه که بیمار باید از پزشک معالج خود بپرسد:
- چه نوع انسولینی باید تزریق کنم ؟
- عوارض جانبی به دنبال تزریق انسولین کدام است ؟
- قندخون خود را در چه محدوده ای نگه دارم ؟
- علائم افت قندخون و افزایش قندخون چیست ؟
- روزانه چندبار نیاز به اندازه گیری قندخون دارم ؟
- در چه مواردی براساس مقدار قندخون باید با پزشک حتماً تماس بگیرم ؟
- در صورت ابتلا به بیماری های دیگر چه نکاتی را باید رعایت کنم ؟
- در صورت فراموش نمودن یک وعده از تزریق انسولین چه باید کرد ؟
- برنامه ورزشی و غذایی مورد نیاز من چیست ؟
دیابت نوع دوم
مجموعه ای از عوامل ژنتیکی و محیطی در بوجود آمدن دیابت قندی نوع دو موثرند . اختلال اصلی در این بیماری کاهش تولید انسولین و یا مقاومت نسبت به انسولین می باشد .
- سن شیوع در میانسالی و عمدتاً پس از سی سالگی است گرچه سن ابتلا به بیماری پیوسته در حال کاهش است .
- این نوع دیابت 90 تا 95 درصد کل مبتلایان به دیابت را تشکیل می دهد .
- مبتلایان عمدتاً چاق بوده یا اضافه وزن دارند .
- توارث نقش مهمی در ابتلا به این بیماری دارد گرچه عوامل محیطی مثل زندگی صنعتی و شهرنشینی عامل اصلی افزایش تعداد مبتلایان می باشد .
- علائم در دیابت نوع دو عمدتاً غیر اختصاصی هستند و می تواند شامل پرنوشی ، پر اداری ، پرخوری ، گزگز اندام ها ، تاری دید ، احساس کسالت و بی قوتی ، کاهش وزن ، تأخیر در بهبود زخم ها ، ابتلا مکرر به عفونت های قارچی ، خارش پوست و یبوست باشد .
آنچه که بیمار باید از پزشک معالج خود بپرسد :
- آیا برای درمان حتماً نیاز به دارو دارم ؟
- در صورت نیاز، رژیم دارویی من قرص است یا انسولین ؟ یا هر دو ؟
- عوارض جانبی به دنبال مصرف داروی مورد نظر کدام است ؟
- در صورت فراموش نمودن یک وعده از دارو چه باید کرد ؟
- برنامه ورزشی و غذایی مورد نیاز من چیست ؟
- قندخون خود را در چه محدوده ای نگه دارم ؟
- علائم افت قندخون و افزایش قندخون چیست ؟
- روزانه چندبار نیاز به اندازه گیری قندخون دارم ؟
- چه موقع باید برای دریافت کمک با پزشک، تماس بگیرم ؟
دیابت حاملگی
این نوع دیابت از عوارض بارداری است . سن بروز این نوع دیابت هفته های 24 تا 28 حاملگی است و با ختم حاملگی(در 40 تا 60 درصد موارد ) بهبود می یابد .
- 5.4 تا 7 درصد زنان و در برخی جوامع تا 14 در صد این نوع دیابت را تجربه می کنند .
- جهت جلوگیری از ناهنجارهای جسمی و مرگ و میر نوزاد تشخیص و درمان به موقع دیابت حاملگی ضروری است.
- کنترل دیابت حاملگی غالباً با برنامه صحیح ورزشی و غذایی امکان پذیر است.
- در صورت نیاز به درمان دارویی ( 10 تا 25 % موارد) تزریق انسولین توصیه می شود.
عوامل خطر ساز در دیابت حاملگی شامل :
سن حاملگی بالای 35 سال و زنان جوانتری که واجد یک یا چند فاکتور زیر باشند:
- افراد چاق (اضافه وزن معادل بیش از 20% وزن نرمال دارند یا با وجود وزن مطلوب دارای چاقی تنه ای باشند)
- ابتلا یکی از بستگان درجه اول ( والدین، خواهر یا برادر ) به بیماری دیابت
- زنانی که نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم بدنیا آورده اند .
- زنانی که جنین آنها بدون علت واضح در حوالی زایمان مرده است .
- افراد جزو گروههای نژادی پر خطر مانند سیاه پوستان امریکایی
- سابقه دیابت حاملگی در بارداریهای قبلی
هدف درمانی از نظر مقدار گلوکز خون در مادر دیابتی نگهداشتن قند خون ناشتا در محدوده 60 تا 90 میلی گرم در دسی لیتر و قند دو ساعت بعد از غذا بین 90 تا 120 میلی گرم در دسی لیتر می باشد.
انواع اختصاصی دیابت
این نوع دیابت ناشی از یکی از عوامل زیر می باشد:
- نقص ژنتیکی در عملکرد سلولهای تولید کننده انسولین
- بیماری غده پانکراس مثل پانکراتیت و سرطان
- بیماری غدد درون ریز مثل پر کاری تیروئید ، اکرومگالی ، سندرم کوشینگ
- داروها و مواد شیمیایی مانند کورتن ها و هورمونهای تیروئید
- عفونت ها مانند سرخجه مادر زادی
- بیماریهای ژنتیکی مانند سندرم داون